Türk Adının Anlamı

a) Türk Kelimesinin Kökeni

Türk kelimesinin kökeni kesin olarak bilinmemekle birlikte, çeşitli araştırmalara göre Orta Asya’da M.Ö. 3. yüzyıldan itibaren kullanılmaya başlanmıştır.

İlk olarak “Türük” veya “Türiük” biçimlerinde Çin kaynaklarında geçer.

Bazı tarihçilere göre 'Türk' kelimesi 'birlik, kuvvet, birleşmiş kitle' anlamına gelir.

Kaşgarlı Mahmud'a göre: 'Cesur, kahraman, güçlü, olgunluk çağı' anlamındadır.

Ziya Gökalp'e göre: 'Özgür, cesur, birlik bilincine sahip, kanun ve nizam sahibi' anlamına gelir.

Wambery'e göre: 'Türemek, çoğalmak' anlamındadır.

Çin kaynakları (Sui ve Tang): 'Savaşçı, miğfer (güç ve cesaret sembolü)' anlamında kullanılmıştır.

Arap kaynaklarına göre: 'Deniz veya göl kıyısında yaşayan insanlar' anlamına gelir.

Orhun Yazıtları (Göktürkler): 'Birlik içinde güçlü topluluk' anlamını ifade eder.

Diğer tarihçiler (Jean-Paul Roux, Ahmet Taşağıl, Lev Gumilev): 'Etnik kimlik, güç, örgütlü toplum, göçebe savaşçı toplum' olarak tanımlamışlardır.

Türk adına ayrıca Pers, Arap, Bizans ve Hint kaynaklarında da rastlanmıştır.

Türk adı ve tarihine ait bilgiler daha çok yabancı kaynaklardan öğrenilmiş olup, buna Türklerin yazıyı geç kullanması sebep olmuştur.

b) Tarihî Kaynaklarda Türk Adı

Orhun Yazıtları (8. yy): Göktürkler tarafından dikilen yazıtlar, Türk adını kendi dillerinde 'Türük' olarak geçirmektedir.

Çin kaynakları: Orta Asya’daki Göktürkleri 'Tūjué veya Tujue' olarak tanımlar.

İslam kaynakları: Arap ve Pers tarihçileri, Orta Asya’da yaşayan toplulukları 'Türk' olarak adlandırmıştır.

c) Türk Adının Anlamı Üzerine Görüşler

Kabile veya boy birliği anlamı: Türkler, kendilerini birliği güçlü bir kavim olarak tanımlamış olabilir.

Güçlü ve kudretli anlamı: Kelime, güç, kuvvet ve cesaret ile ilişkilendirilir.

Tarihî perspektif: Göktürkler, yazıtlarında ve destanlarında 'Türk' adını yüceltmiş, boy ve kabileleri bir çatı altında topladığını vurgulamıştır.