Sert karasal iklim, kuraklık ve otlakların yetersizliği, sürü hayvancılığı yapan toplulukları daha verimli alanlara yöneltmiştir. Bu durum göçleri zorunlu hâle getirmiştir.
Sürülerinin büyümesi, su ve otlak ihtiyacı, ayrıca ticaret yolları ve zengin bölgeler göçleri tetiklemiştir. Ekonomik kaynak arayışı, göçlerin temel nedenlerinden biridir.
Daha güçlü komşu kavimlerin baskısı, iç karışıklıklar ve boylar arası mücadeleler göçü hızlandırmıştır. Bazı göçler, yeni devlet kurma amacıyla planlı olarak yapılmıştır.
Göçebe yaşam tarzı, hareketliliğe ve yeni kültürel etkileşimlere açıklık sağlamıştır. Boy ve soy bağlarının korunması da toplulukları göçe yönlendirmiştir.
İslamiyet öncesi dönemde Çin, kuzey sınırlarında yaşayan Türk toplulukları üzerinde askeri ve siyasi baskı uygulamıştır.
Doğu sınırlarında proto-Moğol ve Tunguz topluluklarının baskısı da bazı Türk boylarını batıya, güneye ve kuzeye göç etmeye zorlamıştır.
Bu baskılar, göçlerin yönünü ve kapsamını etkilemiş, Türk topluluklarının yeni bölgelerde devletleşme ve kültürel etkileşimlerini hızlandırmıştır.
Başlıca göç yolları şunlardır:
- Batıya doğru göçler: Hazarlar, Avarlar, Bulgarlar gibi Türk topluluklarının Avrupa’ya ilerlemesi.
- Güney ve güneybatıya göçler: Saka, Hephtalit ve Uygur boylarının İran, Hindistan ve Çin’e doğru hareketleri.
- Doğuya ve kuzeye göçler: Moğolistan ve Sibirya çevresine yapılan küçük boy göçleri.
Türk göçleri hem siyasi hem de kültürel etkileşimleri artırmış, farklı bölgelerde Türk devletlerinin kurulmasına zemin hazırlamıştır.
Göçler sırasında Türkler, atlı göçebe yaşam tarzını sürdürmüş, savaşçı kültürlerini ve sosyal örgütlenmelerini geliştirmişlerdir.